door Prof. Em.
Walter Leirman, Stichter en Ere-voorzitter
Kan u mij een overzicht geven van het ontstaan en de evolutie van Seniornet Vlaanderen? Die vraag kregen we in de voorbije jaren een aantal keren voorgelegd, en het antwoord was: ‘voorlopig niet’. Trouwens, de echte geschiedschrijving moeten we aan specialisten overlaten.
Wat hier volgt is een geheel van thematische verhalen, gezien door de bril van allicht de dichtste betrokkene. Andere betrokkenen kunnen hun verhaal daarnaast of daartegenover plaatsen.
1. Het ontstaan: van een conferentie over ouderen en nieuwe media tot een nieuwe vzw
De eerste aanzet kwam er op een door de KBG (Kristelijke Beweging voor Gepensioneerden) georganiseerde studiedag in oktober 1997 in het Motel Beveren. Thema: de ouderen en de nieuwe media. We gaven daar een presentatie onder de titel “De Senioren op de digitale snelweg”. Kernboodschap: we staan middenin een razendsnelle ICT-revolutie, de Computer en het Internet dringen ook in de wereld van de senioren binnen, en wij mogen niet afzijdig blijven. Na de voordracht was er het bekende vragenuurtje. Grote teneur van de reacties: “Allemaal goed en wel, maar een dergelijke PC kost veel te veel, het is allemaal in het Engels, we hebben genoeg aan onze huidige media”. Hier en daar een tegenstem, van de ca 12% deelnemers die een PC hadden. Tijdens de daaropvolgende maaltijd zaten we met de leiding aan tafel. Secretaris-generaal Juul Geeroms, een langjarige bekende, zette een verleidingspoging in: “Nederland is ons weer voor – kijk naar seniorweb, dat je hier ook hebt laten zien. Wij moeten minstens even goed kunnen doen. We zouden met het OOK een vzw kunnen oprichten, en jij moet daar voorzitter van worden. Als emeritus heb je nu toch meer tijd…” Even slikken toch! En vragen om bedenktijd, en om een meer concreet voorstel.
Ongeveer een jaar later werd mij de vraag opnieuw voorgelegd, dit keer namens het OOK (Ouderen Overleg Komittee). Men wilde naar een soort van “in het OOK ingebouwde vzw” gaan, met als doel het opzetten van een eigen website. Meteen stelden we het perspectief breder: die vzw zou niet alleen aan voorlichting moeten doen, maar ook aan sensibilisatie en vorming. Op 1 maart 2000 werd dan de vzw Seniornet Vlaanderen (SNV) opgericht, met de volgende brede doelomschrijving:
“De vereniging heeft tot doel de toegang te bevorderen tot de informatie- en communicatiemogelijkheden die de nieuwe media bieden.
Onder deze doelstelling moet ondermeer begrepen worden…: het nemen van educatieve en andere initiatieven of verlenen van ondersteuning aan dergelijke initiatieven van derden die bijdragen tot een betere kennis van en grotere vaardigheden in het omgaan met nieuwe media bij de oudere bevolking.”
De oprichters waren allen leden van de
Raad van Bestuur van het OOK, op ondergetekende na.
Het secretariaat werd gevestigd bij CRM (toen nog Clubs
van Rustenden uit de Middenstand) in de Tweekerkenstraat
29 te 1000 Brussel. De raad van Bestuur bestond uit
7 leden, met uw dienaar als voorzitter en Juul Geeroms
als gevolmachtigd penningmeester.
Van centen gesproken: eigen middelen waren niet voorhanden,
maar het OOK nam het op zich om 10% van de wedde van
een secretariaatsmedewerkster op CRM te betalen, de
onkosten van vergaderingen, en – later –
de kosten van opleidingscursussen voor animatoren. En
de voorzitter deed ook een stevige duit in het zakje.
2. Het eerste werk: uitwerken en on-line zetten van een eigen website
Ook al waren de doelstellingen breder, toch ging de eerste aandacht naar het voorbereiden en on line zetten van een website. Hiervoor konden we een beroep doen op een stagiair die bij CRM/UNIZO werkzaam was, en UNIZO aanvaardde ook om de website gratis te hosten. Met een werkgroepje maakten we een ontwerp, testten het verschillende keren uit, en in maart 2001 gingen we on-line.
Jezelf de “eerste grote seniorenwebsite van Vlaanderen” noemen, is één zaak – en we waren toen ook de eerste algemene webstek voor senioren – maar veel bezoekers trekken is een andere. Er was wel initiële interesse, maar het feit dat we geen echte webmaster hadden, en, trots veel oproepen, ook geen redacteurs, bracht met zich dat we nauwelijks één keer per maand een update konden doen, en we stilaan een sluimerend bestaan gingen leiden. Ander probleem: onze URL heette toen nog seniornet-vlaanderen.be, omdat de domeinnaam seniornet.be eigendom was van een lokale groep, die ook “seniorweb.be” bezat. Na lange onderhandelingen kwamen uiteindelijk de domeinnamen seniornet.be en cybersenior.be vrij.
3. Een viervoudig project: voorlichten, sensibiliseren, vormen en digitaal participeren met het OOK
Intussen hadden we een driejarenplan gemaakt voor de periode tot 2003, met daarin de vier grote doelstellingen van wat we het Seniornetproject noemden:
Onze eigen prioriteit betrof de derde doelstelling:
in de tekst stelden we dat we “tegen eind 2003”
een totaal van 100 animatoren wensten te vormen, en
dat via een meerdaagse cursus met daaraan verbonden
een certificaat. Achteraf gezien was dit een soort van
grootspraak, want we zouden op twee jaar tijd een zestal
cursussen moeten inrichten!
Ook doelstelling twee klinkt groots –
maar daar rekenden we op het OOK, dat beslist had om
het Ouderenparlement (OP) van juni 2001 aan dat thema
te wijden. De organisatie van dat OP werd in handen
gegeven van de vormingsinstelling Impact in Hasselt.
Wij leverden onze bijdrage tot het daar af te kondigen
gemeenschappelijke standpunt: senioren toegang geven
tot de digitale wereld.
Met het SNV-project deden we een zogenaamde “Ronde
van Vlaanderen” bij de grote seniorenorganisaties
n.a.v. hun Algemene Vergaderingen. Overal was er belangstelling,
maar tot concrete engagementen kwam het niet. Ook binnen
het OOK zelf was de belangstelling matig te noemen.
We kregen de indruk dat ICT daar geen echte prioriteit
was.
4. De opleiding van animatoren: 7 vierdaagse cursussen tussen 2001 en 2004
Met het reeds genoemde Impact namen we in 2000 contact op om een eigen vierdaagse opleiding te ontwerpen en door te voeren. Dat gebeurde in een werkgroep die een eigen ontwerp grondig doorlichtte, en na 3 vergaderingen tot een gemeenschappelijk programma kwam. Het zouden vier afzonderlijke dagen worden, met telkens een gemeenschappelijk thema:
Tegelijk tekenden we een “profiel van de animator” uit, dat als volgt omschreven werd:
De eerste vijf cursussen werden georganiseerd en begeleid door Ann Engelen van Impact, met actieve medewerking van de voorzitter. Er werden ook een aantal externe specialisten als docent aangetrokken. Cursusplaatsen: Mechelen (tweemaal), Oostakker, Hasselt, Leuven. Cursisten werden geworven via de bestaande grote ouderenorganisaties, de website, en mond-aan-mond reclame. Een speciale vermelding verdient de samenwerking met de seniorenorganisatie van het COV (Christen Onderwijzersverbond): via hun blad Basis konden we tweemaal kandidaat-animatoren werven, en kregen ook onze Cd-rom’s een betere verspreiding. Vanaf de zesde cursus organiseerde Seniornet, samen met een reeks animatoren, volledig zelfstandig de opleiding.
Vanaf dat ogenblik werd ook de praktijkcomponent stevig
in de cursus gebouwd.
Tot nog toe hebben we 7 opleidingen georganiseerd, met
een totaal van 83 deelnemers, waarvan 72 het certificaat
behaalden.
5. Samenwerking met BVBA Smash
De vierde doelstelling van het Seniornet-project betrof de ontwikkeling van leermateriaal. De productie en verkoop daarvan kon Seniornet als non-profit organisatie niet aan. Via een docent van de cursus kwamen we in de lente van 2001 in contact met het multimediabedrijf Smash in Kampenhout (later Boortmeerbeek). Dat bedrijf had, via de bekende vzw Digikids, in de periode 1998-2002 sterk bijgedragen tot de ICT-revolutie in het onderwijs. Na enkele gesprekken met bedrijfsleider Ronald Janssens sloten we een samenwerkingsovereenkomst. Daarin werd bepaald dat Smash onze multimediapartner zou worden, die instond voor de productie van Cd-roms, mediacampagnes, en de website. Even later werd ook ons secretariaat bij Smash gevestigd, met Thierry Aerts als coördinator. Anderzijds bleef de vzw zelf de doelstellingen, de opleidingen, de inhoud van de website, de relaties met de overheid en de projecten bepalen.
Dankzij projecten met het ministerie van Welzijn en Gezondheid (zie verder) kon de vzw zelf voor de periode 2002-2003 de kosten van dit alles grotendeels zelf dragen.
Mede door het wegvallen van subsidies kwam in 2004 de samenwerking onder druk te staan. Tussen wit en zwart zijn er veel tinten van grijs: trots het bestaan van een samenwerkingsovereenkomst was het niet steeds duidelijk wie waarvoor instond en wie namens Seniornet als vertegenwoordiger en contractant kon optreden. In september 2004 werd dan ook een verduidelijking in de samenwerking aangebracht. Uiteindelijk bleek dit geen oplossing te bieden en daarom stelde Seniornet begin 2005 een einde aan de samenwerking.
6. De productie en verspreiding van cd-roms: van PC en Internet over Excel tot Beeldbewerking en Power Point
Tot de positieve punten uit de drie jaar samenwerking met Smash behoort zeker het ontwerpen, produceren en verspreiden van een reeks van vijf Cd-roms. De allereerste Cd-rom werd onder de titel “Computer en Internet voor 50-plussers… of jonger” in september 2001 op de markt gebracht, en kende meteen een groot succes. Tot nog toe zijn hiervan ongeveer 30.000 exemplaren, via de boekhandel en allerlei acties, aan de man of vrouw gebracht.
We vernoemen verder: Excel, Internet Praktisch, Pixel Perfect (Beeldbewerking gebaseerd op Photoshop Elements 2.0) en Pittig presenteren (Power Point). Opleidings-Cd’s bevatten meestal een combinatie van tekst- en beeldmateriaal, met ook een reeks van oefeningen. De Cd-roms waarvan hier sprake bevatten echter een interessante innovatie: illustratieve korte filmpjes (“Kijkwijzers” genaamd), waar de cursist of de autonome lerende de uit te voeren stappen in beeld en woord voorgesteld krijgt.
Seniornet Vlaanderen gebruikt deze cd-roms als basis
voor zijn groepscursussen. En cursisten kunnen deze
dan ook via de animator aankopen.
7. Evenementen en projecten: van Apotheosen tot het Digitaal Platform, Socius en JongPlus
Koken kost geld. Dat zinnetje stond in één van onze eerste mededelingen aan Bestuur en animatoren. We wilden proberen om via onderhandelingen met de Vlaamse overheid, subsidies te verkrijgen. Maar dan moet je ook eerst bekendheid krijgen. Daarom organiseerden we in juni 2001 een eerste Apotheose, waarbij we animatoren hun cursuspraktijk lieten voorstellen, onder leiding van Miel De Keyser een panelgesprek hielden, en zelfs een bekroning gaven aan senioren die met succes een basiscursus hadden gevolgd of een eigen website hadden ontwikkeld.
Op de tweede apotheose in juni 2002, die in het teken stond van “toegankelijkheid van de media en samenwerking tussen de generaties”, kwam een vertegenwoordiger van de minister van Gezondheid en Welzijn, met een dubbele boodschap: SNV zou opdrachthouder worden van een project “Digitaal Platform Ouderen”, maar daarbij moest een hele reeks van doelstellingen worden gerealiseerd, met het accent op de toegang tot de digitale samenleving voor een brede groep van senioren. We dienden een projectvoorstel in rondom drie actiepunten: adequaat voorlichten en sensibiliseren van ouderen inzake ICT, opleiding verstrekken en de vormingsmogelijkheden inventariseren. Het voorstel werd goedgekeurd en het project liep van november 2002 tot oktober 2003. Het OOK was officiële subsidieontvanger, SNV de opdrachthouder. In het eindrapport van november 2003 konden we met enige fierheid stellen dat de eerste twee doelstellingen ruim waren gehaald: onze vernieuwde website haalde op topmomenten een onafhankelijk bezoekersaantal van 32.000 per maand, en we hadden, dankzij de Sociusregeling (zie verder) zowat 165 groepsopleidingen gegeven.
De naam Socius verwijst naar het Steunpunt Sociaal Cultureel Werk, verbonden met het Ministerie van Cultuur. Daar bestond een subsidieregeling voor “Internetinitiatie”, en reeds in 2002 werden onze animatoren erkend als “Internetlesgever”. De regeling bestond erin dat lokale afdelingen van erkende ouderenorganisaties een eenmalige initiatie PC en Internet konden aanvragen, en een beroep doen op de officiële lijst van erkende lesgevers. Hiervoor werd een subsidie van 148,7 Euro verstrekt. Deze regeling kende in het veld een groot succes. Dat succes droeg ertoe bij dat het budget snel uitgeput raakte, en de minister stopte het project vanaf de zomer van 2003. In totaal werden door onze animatoren zo’n 165 groepsopleidingen gegeven, meestal met zeer positieve evaluaties.
Een ander project, waarvan we zelf initiatiefnemer waren, heette: “Jong leert Oud leert Jong”: kleinkinderen én grootouders bijeenbrengen rondom de PC en Internet. Daarbij traden de kleinkinderen op als “lesgevers”, en de grootouders als “bron van persoonlijke en sociale geschiedenis”. Dit project werd in Leuven gelanceerd door Minister van Onderwijs Marleen Vanderpoorten in november 2001. Bij die gelegenheid schonk de minister aan alle basisscholen in Vlaanderen 5 exemplaren van onze eerste Cd-rom. Ca 800 basisscholen zetten hieromtrent één of andere actie op. Een interessant neveneffect was dat heel wat leerkrachten via deze weg de Computer en het Internet leerden kennen.
SNV werd nog een tweede keer door minister Mieke Vogels gevraagd voor een project. In 2002 lanceerde het ministerie het project “Zilveren Surfers”, waarbij het de bedoeling was om jongeren-met-vragen en ouderen-met-kennis bijeen te brengen en zo het thema van het Internationaal Jaar van de Ouderen – Een samenleving voor alle generaties – concreet te maken. Deze actie, die een bescheiden succes kende, liep trouwens samen met een grote affichecampagne om aan de ouderen een positief imago te verlenen – campagne die bij heel wat senioren niet direct in de smaak viel (“Je bent nooit te oud om ballen te hebben” “… om de bloemetjes buiten te zetten). Aangezien de Zilveren Surfers-site eind 2002 zou worden opgeheven, werd aan ons gevraagd om de actie voort te zetten. Dat leidde tot een tweede eenmalig project, waarbij wij de website “JongPlus” ontwikkelden, en bij een dertigtal basisscholen een “Twinning”-project lieten starten, waarbij leerlingen van het derde-vierde leerjaar samen met grootouders en seniorenorganisaties hun lokale omgeving verkenden en de gegevens hiervan, ook letterlijk, in kaart brachten via de schoolwebsite. Seniornetanimatoren waren daarbij behulpzaam.
Net als bij het Digitaal Platform Ouderen werd ook hier de financiering na één jaar stopgezet. Enerzijds waren we blij deze opdrachten te hebben kunnen uitvoeren, maar anderzijds bleef een meer structurele ondersteuning vanwege de overheid achterwege.
8. Met sponsoren voor senioren op stap: Telenet, KBC, Belgacom
Ook met private ondernemingen legde SNV van meet af aan contact. Eerste in de rij was Telenet. Na veelvuldige gesprekken werd in juli 2002 een akkoord gesloten voor een actie onder de titel “Senioren vaardig op de breedband”. In de kern kwam dit neer op het volgende: seniorklanten die ingingen op een speciaal aanbod voor een breedbandabonnement kregen de kans om een thuisopleiding te krijgen van 2,5 u. gegeven door een seniornetanimator. Hiervoor werd een speciaal scenario ontworpen, met zorgvuldig uitgetekende registratie- en communicatieprocedures. In totaal werden tussen oktober 2002 en december 2003 een totaal van 335 thuisopleidingen gegeven. Na de opleiding kregen de klanten ook een gratis Cd-rom, een aangepaste versie van onze “Computer en Internet voor 50-plus”. Met deze formule was SNV pionier in Europa. Na de opleiding konden de thuis bezochte senioren onafhankelijk een evaluatieformulier invullen. Dat formulier bevatte 10 uitspraken met scoremogelijkheden van 1 (helemaal niet akkoord) tot 5 (volledig akkoord). Deze evaluaties vielen erg positief uit zoals men op de grafiek op de volgende pagina kan zien. De gemiddelde globale score was 4,23/5!
Eén van de partners in het Telenet-project was KBC. Ook zij bleken geïnteresseerd in senioren als doelgroep, vooral dan in verband met thuisbankieren. Met KBC werd dan ook een overeenkomst gesloten waarbij de formule van “Roadshows over Internet en Telebankieren” werd ontwikkeld. Na een proefsessie in Leuven trokken we naar elk van de regionale hoofdzetels om dergelijke presentatie-alias-demonstratie te geven. Het bijzondere hieraan was dat we on-line het gebruik van Internet konden demonstreren. Hét succesnummer was het bevragen van de website familienaam.be waarbij mensen uit de zaal eerder zeldzame familienamen konden opgeven, en wij binnen de 10 seconden de geografische verspreiding van die familie in België konden laten zien. In totaal bereikten we op die manier ongeveer 2.300 personen.
Dat project kent in 2005 een vervolg, in de vorm van roadshows in lokale districten of zogenoemde “clusters
Ook met andere banken werden soms lange onderhandelingen gevoerd. Deze leidden echter tot nog toe niet tot enig concreet resultaat.
In het voorjaar van 2004 werden ook contacten gelegd
met Belgacom. Dat leidde tot een nieuw soort van samenwerkingsakkoord
dat in oktober werd bezegeld: elke klant (plusser of
niet) krijgt, bij aankoop van het Easy Start ADSL-abonnement,
de kans om een groepsopleiding van één
dag (of twee dagdelen) te volgen, te geven door één
of twee seniornetanimatoren. De opleidingen omvatten
een deel over Internet, en een deel over E-mail, met
rechtstreekse demonstratie van de skynet-mail service.
De opleidingen vinden meestal plaats in regionale Belgacom-vestigingen.
Na enkele succesvolle testen werd het project in het
voorjaar van 2005 echt op gang getrokken. Ook hier wordt
een (vrij uitvoerig) evaluatieformulier gebruikt en
de eerste
resultaten hiervan zijn ook op deze website gepubliceerd.
9. De website van SNV: een ontwikkeling in drie stappen
We gaven al aan dat we, na een eerste, wat amateuristische
start, eind 2001 de webstek van Seniornet Vlaanderen
onder impuls van webmaster Hedwige Daenens een heel
eigentijds kleedje konden geven. Ook het adres werd
gewijzigd in seniornet.be.
Maar SNV was niet langer de enige algemene website voor
senioren. In datzelfde jaar kwam ook seniorennet.be
in de webether. In het licht van onze doelstellingen
kozen we voor een eigen benadering: een dubbel accent
op enerzijds degelijke algemene informatie over seniorenkwesties
met rubrieken als beleid, gezondheid, financiën,
cultuur, vrijetijd, en anderzijds op leren en vorming.
We wensten geen algemene portaalsite te zijn, maar wel
een webstek voor wat iemand “de meerwaardezoekende
senior” noemde. En alle informatie werd gekanaliseerd
én geredigeerd door een eigen hoofdredacteur.
Bovendien hechtten we een groot belang aan het instellen
van een dubbel Forum: een algemeen waar senioren hun
vragen over ICT en Computer kwijt konden, en waar onze
webmaster én onze animatoren voor een snelle
respons zorgden, en een apart forum waar de animatoren
onderling hun meningen en zorgen kwijt konden.
We hebben er overigens geen moeite mee dat er meerdere websites voor senioren zijn. Monopolies hoeven nergens, dus ook niet op dit terrein.
Eind 2002 konden we een eerste balans opmaken, die uitwees
dat we in de topmaanden tot 32.000 onafhankelijke bezoekers
hadden. Bovendien stelden we vast dat ongeveer 95% van
alle op het forum gestelde vragen een deskundig antwoord
hadden gekregen.
Eén van de problemen waarmee we echter blijvend
geconfronteerd werden was de naamsverwarring tussen
senIORnet en senIORENnet.
Mede daarom namen we eind 2004 de beslissing om een
nieuw URL te verwerven, waar we in de naamgeving eigenlijk
weer bij de oorsprong terecht komen.
De nieuwe naam is: www.seniornetvlaanderen.be .
Tegelijk beslisten we om diezelfde term als onze roepnaam te hanteren.
10. De overgang van 2004-2005: kritisch keerpunt
en dynamische doorstart
Sinds 2002 komen de seniornetanimatoren op geregelde tijdstippen bijeen, zowel voor overleg als voor de eigen verdere vorming. Op de vergadering van 30-03-2004 stond een bijzonder punt op de agenda: het ontslag van de voorzitter. Omwille van een aantal, vooral persoonlijke redenen, werd dit ontslag in een brief aan de Raad van Bestuur en de animatorenvergadering toegelicht. Dit ontslag werd door velen betreurd, en enkele animatoren ondernamen pogingen om het om te buigen. Maar het bleef bij deze beslissing: op 1 juli 2004 trad de voorzitter terug. Hij kreeg op de derde apotheose een warme hulde.
Het jaar 2004 was in menig opzicht voor SNV een jaar van keerpunten. Vooreerst trok het OOK zich terug uit SNV: de jaarlijkse subsidie werd – o.m. wegens gebrek aan eigen middelen - ingetrokken, en het OOK stelde voor om SNV als gespecialiseerde beweging in het geheel te laten erkennen. Meteen wenste het OOK een eigen website te ontwikkelen, ten dienste van de aangesloten verenigingen, instellingen en diensten.
Vervolgens liepen de projecten in opdracht van de overheid
af, en op verantwoorde voorstellen tot voortzetting
werd niet ingegaan. Bovendien kenden diverse pogingen
om buiten de vzw een nieuwe voorzitter te vinden geen
resultaat.
En tenslotte was er de vertrouwenscrisis tussen SNV
en Smash, die zou leiden tot het stopzetten van de samenwerking.
Deze beslissing werd overigens na ruim beraad en in
onderling overleg genomen.
De herfst van 2004 was dus ook voor SNV een seizoen
van afkalving. Intern werd gevreesd voor het stopzetten
van het hele project.
De vertegenwoordigers van de animatoren in de Raad van
Bestuur – Frans Weerts en Cyriel Jans - namen,
hierin ondersteund door de uittredende voorzitter, het
initiatief tot wat ze een “doorstart” noemden.
Via een zorgvuldig uitgekiend scenario werden de volgende stappen gezet: het opzetten van een Algemene Vergadering met in totaal 26 animatoren, het gezamenlijk ontslag van de oorspronkelijke RvB, het opstellen van nieuwe statuten conform de wet van 2004 op de vzw’s, het verkiezen van een nieuw Bestuur. De laatste stap in dit proces was het verkiezen van een nieuwe voorzitter op 9 december 2004. Zijn naam: Frans Motmans, bedrijvig en kundig animator uit de 5e opleiding in Hasselt.
De nieuwe RvB telt 7 leden, en daarin zijn alle provincies vertegenwoordigd. De volledige samenstelling vindt u elders op deze website.
Als Erevoorzitter kan ik niets anders dan zeggen dat deze doorstart een geslaagde operatie lijkt te worden: het nieuwe bestuur getuigt van dynamisme en van collectieve inzet, zorgvuldigheid en vooral goede samenwerking. Daarin schuilt, mits ook de animatoren de schouders onder de vernieuwing zetten, de belofte voor de viering van een tweede lustrum in 2010 ...
11. Conclusie: de pioniersfase voorbij, op naar differentiatie
Wat kunnen we nu uit dit thematisch verhaal besluiten?
Seniornet Vlaanderen is haast vanuit het niets als
vrijwilligersorganisatie gestart. Het OOK trad eerst
op als hoeder en sociaal secretariaat, maar intussen
is SNV verzelfstandigd. Er is op vier vlakken gepionierd:
een seniorvriendelijke informatierijke website, een
netwerk van 70 animatoren-vrijwilligers, een positief
geëvalueerde opleidingsbekwaamheid op zowel individueel
als groepsvlak, en een pakket van leermiddelen, vooral
rijk geïllustreerde Cd-roms. Het overheidsbeleid
is even als projectinitiator opgetreden, maar heeft
geen structurele ondersteuning geboden. Van een stelselmatig
ICT-beleid naar 60-plussers toe is vooralsnog geen sprake.
Met enkele private sponsoren is in een win-win situatie
samengewerkt.
Het jaar 2004 was een kritisch keerpunt in het verzelfstandigingsproces. Er is ook geen directe afhankelijkheid meer van multimediapartners. In de lente van 2005 wordt een doorstart gerealiseerd die beloftevol kan worden genoemd. Er zal meer projectmatig, regionaal gestructureerd en met een duidelijker taakverdeling worden gewerkt. Het is als op een goed onderhouden wijngaard: je moet regelmatig snoeien om te kunnen bloeien.
Leuven, 10 april 2005